DIE SORBISCHE KÜCHE
Die sorbische Küche ist sehr vielfältig, traditionell, eher einfach, aber mit Raffinesse und durchaus auch zeitgemäß. Gekocht wird seit jeher mit dem, was Feld und Garten bieten und in der näheren Umgebung zu haben ist. Erlesene, regionale Zutaten werden mit Sorgfalt saisonal ausgewählt. So manches traditionelle Rezept erfährt so eine variantenreiche Interpretation. Eine einheitliche sorbische Küche im Sinne von „Kochkunst“ gibt es ebenso wenig wie eine spezifisch sorbische Esskultur. Beides unterscheidet sich nicht grundsätzlich von den Sitten und Gebräuchen der deutschen Bevölkerung in den Lausitzen. Das wirklich Typische liegt deshalb eher in der Auswahl und den Anlässen der Zubereitung der Mahlzeiten. Ein Festtagsessen in der Lausitz, wie es auch bei vielen traditionellen Hochzeiten gereicht wird, ist Rindfleisch mit Meerrettichsoße und die Hochzeitssuppe.
Weitere InformationenBRÄUCHE & TRADITIONEN
Was uns Sorben zusammenhält, sind unsere Traditionen, ist unsere Kultur: – die Bräuche, Lieder, Sagen und Geschichten. All das, was die Seele eines Volkes ausmacht und das Gemeinschaftsgefühl stärkt. Die Traditionen werden nach altem Brauch gepflegt und somit bewahrt. Besucher laden wir herzlich ein, die Vielfalt und Lebendigkeit unserer Bräuche zu erleben. Sie werden überrascht sein! Besonders reizvoll sind sicherlich die festlichen Trachten, die zu diesen Anlässen getragen werden - ein besonderes und unverwechselbares Merkmal und visueller Ausdruck der sorbischen Identität. Sowohl im Brauchtum als auch bei den Trachten gibt es regionale Unterschiede. Üblicherweise orientierten sich die unterschiedlichen Bräuche an den Arbeitsabläufen und Festen im Jahreskreis ebenso wie am Leben des Einzelnen. Kaum verwunderlich also, dass rund ums Jahr manch „Feiertag“ anfällt. 2014 wurden die Bräuche und Feste der Sorben im Jahreslauf in das bundesweite Verzeichnis des Immateriellen Kulturerbes in Deutschland aufgenommen.
Weitere InformationenSORBISCHES HANDWERK
Das Verzieren von Eiern ist eines der ältesten Zeugnisse künstlerischer Gestaltung und Tradition vieler Völker. Doch jedes Volk hat hierbei seine Eigenart und Besonderheit. Sorbische Ostereier sind weit über Deutschland hinaus bekannt und ein beliebtes Souvenir aus der Lausitz. Zum Kunsthandwerk der Sorben/Wenden zählt neben dem Verzieren von Ostereiern natürlich noch viel mehr. Beispielhaft sind auch die Trachtenschneiderei, der Blaudruck, Töpferei, Glas- und Porzellanmalerei, der Kahnbau, Bildhauerei und Holzschnitzerei sowie die Imkerei und Sattlerei. Mehr und mehr Kreative versuchen jedoch auch in interessanten Projekten modernes Design mit traditionellen Elementen zu verbinden, unabhängig von Art und Technologie des Handwerks.
Weitere InformationenUNSERE LANDSCHAFTEN
Der Name Łužica = Lausitz leitet sich ab vom sorbischen „łuža“ und bedeutet „sumpfige Wiesen“. Landschaftlich ist die Lausitz sehr vielseitig. Die Naturschutzgebiete und Biosphärenreservate Spreewald und Oberlausitzer Heide- und Teichlandschaft wechseln sich ab mit Mooren, Bergbaufolgelandschaften, wie dem Lausitzer Seenland, und dem Oberlausitzer Bergland. So vielseitig wie die Natur, so reichhaltig sind die touristischen Angebote. Eine Möglichkeit, unsere Heimat intensiv und entschleunigt zu erkunden, ist das Radwandern. Gehen Sie auf Entdeckungsreise auf familientauglichen Routen durch unsere Region. Die folgenden Seiten informieren Sie ausführlich über lohnenswerte Ausflugstipps und -ziele.
Weitere InformationenDIE SORBISCHEN MEDIEN
Eine Vielzahl an sorbischen Medien bereichert unseren sorbischen Alltag, allen voran die täglichen Formate wie sorbische Rundfunksendungen oder die obersorbische Abendzeitung Serbske Nowiny. Monatliche Fernsehsendungen, Rundfunksendungen von Jugendlichen für Jugendliche, Zeitschriften für verschiedene Zielgruppen und einige digitale Formate runden das vielfältige Angebot ab.
Weitere InformationenMODERNE SORBISCHE KUNST
Unsere junge Generation sucht immer öfter auch einen modernen Zugang zum kulturellen Erbe. Ob es darum geht, sorbische Alltagsmode zu entwickeln, traditionelle Handwerkstechniken in zeitgemäßes Möbeldesign zu integrieren, Trachtenelemente und Muster neu zu interpretieren - die Ideen sind oft überraschend und begeistern. Genauso kreativ wird in anderen Kunstgenres verfahren. Ob Malerei oder Film, Bildhauerei oder Musik, Literatur oder Fotografie – die Liste der Protagonisten mit neuen Ideen und Lust am Schaffen ist recht lang.
Weitere InformationenDAS SORBISCHE SIEDLUNGSGEBIET
Das kleine westslawische Volk der Sorben, welches in Brandenburg auch als Wenden bezeichnet wird, lebt seit Jahrhunderten in der Lausitz, im Osten Sachsens und im Süden Brandenburgs. Die Region ist in den vergangenen Jahrhunderten infolge von Assimilation, Germanisierung und Inanspruchnahme durch den Braunkohletagebau beständig geschrumpft. Das Bekenntnis zum sorbischen Volk ist außerdem nach Bundes- und Landesgesetzen frei und darf nicht nachgeprüft werden. So kann zum Beispiel die Zahl der Sorben/Wenden durch Volkszählungen nicht bestimmt werden. Bekennende Sorben oder Sorbisch Sprechende stellen in den meisten Gemeinden der sorbischen Lausitz nicht die Bevölkerungsmehrheit, sondern eine eher (sehr) kleine Minderheit. Trotzdem sind diese Kommunen der Raum, wo die deutsch-sorbische Zweisprachigkeit gelebt wird und sich regionale Identität entfaltet. Das sorbische Zentrum der Oberlausitz ist die Stadt Bautzen/Budyšin, das der Niederlausitz die Stadt Cottbus/Chóśebuz.
Weitere InformationenDIE SORBISCHE SPRACHE
Unser größter Schatz ist unsere Sprache. In der Lausitz werden zwei Schriftsprachen unterschieden. Das Obersorbische wird in der Oberlausitz, also in Sachsen, gesprochen. In der Niederlausitz, in Brandenburg, wird niedersorbisch gesprochen. In der Schleifer Region wird der Schleifer Dialekt gesprochen. Dieser Übergangsdialekt der ober- und niedersorbischen Sprache wird überwiegend mündlich weitergegeben. Beide Sprachen, sowohl Obersorbisch als auch Niedersorbisch, sind vom Aussterben bedroht. Obersorbisch gilt als gefährdete Sprache. Niedersorbisch gilt als ernsthaft gefährdete Sprache, weil sie nur noch in sehr wenigen Familien, auch von der mittleren und jungen Generation, gesprochen wird. Heutzutage wird an einigen Grundschulen und mehreren weiterführenden Schulen Sorbisch unterrichtet. Auch viele Projekte und Kampagnen befassen sich mit der Bewahrung und Weiterentwicklung unserer Muttersprache. Immer wichtiger wird außerdem die Digitalisierung der sorbischen Sprache.
Weitere InformationenSORBISCHE TRACHTEN
Die sorbischen Trachten in der Lausitz sind schon seit Jahrhunderten der visuelle Ausdruck der kulturellen Identität der Sorben/Wenden. Von insgesamt elf Trachtenregionen, wird die Tracht nur noch in vier von wenigen Frauen im Alltag getragen: in der Region um Cottbus, um Hoyerswerda, um Schleife sowie in der katholischen Region um Bautzen und Kamenz. In der Regel werden die Trachten nur noch zu besonderen Anlässen, wie zur Brauchtumspflege oder zu (kirchlichen) Festen, getragen. Die Tracht der Frauen setzt sich im Allgemeinen aus folgenden Teilen zusammen: Unterrock, Rock, Schürze, Hemd, Kittelchen, Mieder, Jacke, Haube, Kopftuch und Strümpfe. Die Arbeitstrachten in dunklen Farben oder mit Blaudruck, meist hergestellt aus groben Leinenstoffen, unterschieden sich regional unwesentlich voneinander. Besonders bei den Festtrachten haben sich im Laufe der Zeit verschiedene Formen herausgebildet, die es erlauben, einzelne Trachtenregionen zu definieren, sowohl hinsichtlich der heute noch getragenen Trachten als auch mit Blick auf die sog. Truhentrachten. Als Truhentrachten werden Trachten bezeichnet, die in der jeweiligen Region nicht mehr getragen wurden.
Weitere InformationenNjech Wam zesłodźi - Kuchnia serbołużycka
Kuchnia serbołużycka jest bardzo zróżnicowana, tradycyjnie raczej prosta, ale wyrafinowana i odpowiadająca współczesnym oczekiwaniom. Gotowanie na Łużycach zawsze odbywało się z wykorzystaniem tego, co znajdowało się na polu czy w ogrodzie, a co było dostępne w najbliższej okolicy. Wyszukane, regionalne składniki są starannie dobierane w zależności od pory roku. Wiele tradycyjnych przepisów stosuje się w najrozmaitszych wariantach. Nie ma jednolitej kuchni serbołużyckiej w sensie "sztuki kulinarnej", nie ma też specyficznie serbołużyckiej kultury związanej ze spożywaniem posiłków. Nie różni się ona zasadniczo od zwyczajów i tradycji ludności niemieckiej na Łużycach. To, co jest naprawdę typowe, tkwi zatem bardziej w doborze i okolicznościach przygotowywania posiłków. Uroczystą potrawą na Łużycach, podawaną również podczas tradycyjnych wesel, jest wołowina z sosem chrzanowym i zupa weselna.
Więcej informacjiSerbołużycka dusza - żywe tradycje i zwyczaje
To, co nas, Serbołużyczan, trzyma razem, to nasze tradycje, zwyczaje, kultura, pieśni, legendy i historia. Wszystko to, co tworzy duszę narodu i wzmacnia poczucie wspólnoty. Tradycje są kultywowane zgodnie z dawnym obyczajem i kontynuowane po dziś dzień. Serdecznie zapraszamy naszych gości, aby doświadczyli różnorodności i żywotności naszych zwyczajów. Będziecie mile zaskoczeni! Szczególnie atrakcyjne są z pewnością tradycyjne, odświętne stroje noszone przy tych okazjach - niezwykła i niepowtarzalna oznaka oraz namacalny wyraz serbołużyckiej tożsamości. Warto zaznaczyć, że istnieją pewne regionalne różnice w zwyczajach i strojach. Zazwyczaj wszelkie rytuały są związane z rocznym cyklem pracy i następujących po sobie uroczystości, a także z wydarzeniami w życiu jednostki. Nic więc dziwnego, że w ciągu roku jest tak wiele okazji do świętowania. W 2014 r. zwyczaje i święta Serbołużyczan w ciągu roku zostały wpisane do ogólnokrajowego rejestru niematerialnego dziedzictwa kulturowego w Niemczech.
Więcej informacjiTradycja i nowoczesność - serbołużycka sztuka i rzemiosło
Zdobienie jaj jest jednym z najstarszych świadectw artystycznego wzornictwa i tradycji wielu narodów. Ale każdy lud ma swoją specyfikę i charekterystyczne cechy zdobnictwa. Serbołużyckie pisanki są znane daleko poza granicami Niemiec i są popularną pamiątką z Łużyc. Oczywiście rękodzieło Serbołużyczan to nie tylko zdobienie wielkanocnych jaj. Dalsze przykłady obejmują tradycyjne szycie strojów ludowych, barwienie i „drukowanie” tkanin (tzw. Blaudruck), garncarstwo, malowanie na szkle i porcelanie, budowę tratw, rzeźbę w drewnie, pszczelarstwo i rymarstwo. Jednak coraz więcej twórców stara się w ciekawy sposób łączyć nowoczesny design z tradycyjnymi, serbołużyckimi elementami graficznymi, niezależnie od rodzaju i technologii uprawianego przez nich rzemiosła.
Więcej informacjiRjana Łužica - nasze krajobrazy
Nazwa Łużyc pochodzi od serbołużyckiego określenia "łuža", które oznacza podmokłe łąki. Pod względem krajobrazu Łużyce są jednak bardziej zróżnicowane. Rezerwaty przyrody oraz rezerwaty biosfery Las Szprewski (Spreewald) oraz Górnołużyckia Kraina Stawów i Wrzosowisk sąsiadują z torfowiskami i terenami pokopalnianymi, ale także z Pojezierzem oraz Pogórzem Łużyckim. Podobnie jak przyroda, równie zróżnicowane są atrakcje turystyczne. Jednym ze sposobów na aktywne odkrywanie naszej ojczyzny w spokojniejszym tempie są wycieczki rowerowe. Wybierz się więc w fascynującą podróż po naszym regionie szlakami przyjaznymi takze dla rodzin z dziećmi. Na poniższych stronach znajdziesz szczegółowe informacje na temat wartych odwiedzenia miejsc i wskazówki dotyczące wycieczek.
Więcej informacjiDobrze poinformowani - serbołużyckie media
Wiele serbołużyckich mediów na co dzień towarzyszy mieszkańcom regionu. Są to przede wszystkim emitowane każdego dnia serbołużyckie audycje radiowe lub górnołużycka popołudniówka SERBSKE NOWINY. Comiesięczne programy telewizyjne, przygotowywane przez młodych ludzi audycje radiowe dla młodzieży.
Więcej informacjiNowe podejście do tradycji - nowoczesna sztuka serbołużycka
Nasze młode pokolenie coraz częściej poszukuje nowoczesnego podejścia do dziedzictwa kulturowego. Niezależnie od tego, czy jest to pomysł na projektowanie serbołużyckiej mody codziennej, zastosowanie tradycyjnych technik rzemieślniczych do współczesnego designu mebli, reinterpretacja tradycyjnych wzorów i elementów strojów - pomysły te są często zaskakujące i inspirujące. Równie kreatywnie działają serbołużyccy twórcy aktywni w innych obszarach sztuki. Obojętnie, czy chodzi o malarstwo czy film, rzeźbę czy muzykę, literaturę czy fotografię - lista artystów z nowymi pomysłami i nieodpartą chęcią tworzenia jest dość długa.
Więcej informacjiOjczyzna Serbołużyczan/Wendów - serbołużycki obszar osadniczy
Niewielki zachodniosłowiański naród Serbołużyczan - zwanych w Brandenburgii Wendami - od wieków zamieszkiwał Łużyce, wschodnią Saksonię i południową Brandenburgię. W ostatnich stuleciach zamieszkany przez nich obszar stale się kurczył w wyniku asymilacji, germanizacji i eksploatacji terenów przez górnictwo odkrywkowe węgla brunatnego. Co więcej, zgodnie z prawem federalnym i krajowym określenie własnej narodowości jest aktem wolnym i nie może być w jakikolwiek sposób weryfikowane. Dlatego nie da się określić liczby Serbołużyczan czy Wendów na podstawie spisów powszechnych. W przeważającej liczbie gmin na Łużycach osoby uznające się za Serbołużyczan lub mówiące po łużycku nie stanowią większości ludności, ale raczej (bardzo) niewielką mniejszość. Niemniej gminy te są przestrzenią, w której funkcjonuje niemiecko-serbołużycka dwujęzyczność i rozwija się tożsamość regionalna. Serbołużyckim centrum Górnych Łużyc jest miasto Budziszyn (Bautzen/Budyšin), a Dolnych Łużyc - Chociebuż (Cottbus/Chóśebuz).
Więcej informacjiRěčimy serbsce - język serbołużycki
DNaszym największym skarbem jest nasz język. Na Łużycach rozróżnia się dwa języki pisane. Język górnołużycki jest używany na Górnych Łużycach w Saksonii i jest podobny do czeskiego. Dolnołużycki jest używany na Dolnych Łużycach w Brandenburgii i jest bardziej podobny do polskiego. W rejonie miejscowości Schleife mówi się osobnym dialektem (Schleifer, slepjansce). Jest to dialekt przejściowy między językiem górno- a dolnołużyckim, przekazywany głównie ustnie. Oba języki, górnołużycki i dolnołużycki, są zagrożone wyginięciem. Górnołużycki jest uważany za język zagrożony, zaś dolnołużycki - za poważnie zagrożony, ponieważ jest używany tylko w nielicznych rodzinach, także przez średnie i młode pokolenie. Obecnie język serbołużycki jest nauczany w niektórych szkołach podstawowych i kilku szkołach średnich. Wiele realizowanych obecnie projektów i kampanii dotyczy również zachowania i dalszego rozwoju naszego języka ojczystego. Coraz ważniejsza staje się również cyfryzacja języka serbołużyckiego.
Więcej informacjiBarwne świadectwo - łużyckie stroje ludowe
Tradycyjne stroje ludowe na Łużycach są od wieków namacalnym wyrazem tożsamości kulturowej. Spośród jedenastu subregionów, w których występują tradycyjne stroje, tylko w czterech z nich są one nadal noszone na co dzień przez nieliczne kobiety: w regionie Chociebuża, wokół Hoyerswerda, wokół Schleife oraz w katolickim regionie między Budziszynem a Kamenz. Z reguły tradycyjne stroje są obecnie noszone tylko przy specjalnych okazjach, takich jak obchody świąt ludowych czy uroczystości religijnych. Tradycyjny strój kobiecy składa się zazwyczaj z następujących części: halka, spódnica, fartuch, koszula, gorset, kaftan, czepek, chusta na głowę i pończochy. Ubrania robocze utrzymane były w ciemnych barwach lub szyto je z tkanin drukowanych (tzw. Blaudruck); wykonane głównie z grubego lnu, nie różniły się zbytnio w poszczególnych regionach. Z biegiem czasu rozwinęły się w szczególności różne formy ubioru świątecznego, które umożliwiają identyfikację poszczególnych regionów, zarówno w odniesieniu do strojów noszonych do dziś, jak tzw. ubrań do kufra (Truhentrachten). W ten sposób określa się stroje, których w danym regionie już się nie używa.
Więcej informacjiNjech Wam zesłodźi – serbska kuchnja
Nas Serbow zwjazuja tradicije a kultura: naše nałožki, spěwy, baje a stawiznički, naša rěč. To wšo „serbsku dušu“ wučinja a skruća našu zhromadnosć. Nałožki maja swoje stare jadro, ale pěstujemy je časej přiměrjene, zdźěla z modernymi elementami. Přeco so wjeselimy, hdyž je hosćo z nami dožiwjeja. Zajimawe budu jim wěsće tež naše narodne drasty, kotrež so holcy a žony na swjedźenje hotuja. Je to sobu najwidźomniše wuznaće k serbskosći. W kóždej kónčinje je serbska drasta tróšku hinaša a tež hajenje nałožkow so regionalnje wotchila. Po strukturje rozeznawamy tradicije, kotrež poćahuja so na wosobinske podawki w žiwjenju ludźi a tajke, kotrež wotbłyšćuja wotběhi dźěła na polu po počasach a swjedźenje abo cyrkwinske swjate dny w běhu lěta. W serbskich kuchnjach so derje a wšelko wari. Tradicionelne recepty su skerje jednore, w tej abo tamnej interpretaciji pak bjezdwěla načasne. Serbja warja hižo přeco z tym, štož polo, zahroda a chlěw skića. Wo „serbskej kuchni” w zmysle specifiskeho warjenja njemóžemy rěčeć. Woprawdźe typiske su skerje zestawa menijow a přiležnosće, ke kotrymž so jědź přihotuje. Na swjedźenjach a wosebje na kwasach je z wašnjom, zo sydaja kwasna poliwka a chrěn z howjazym mjasom, nimo druhich chłóšćenkow.
Weitere InformationenSerbska duša – žiwe tradicije
Nas Serbow zwjazuja tradicije a kultura: naše nałožki, spěwy, baje a stawiznički, naša rěč. To wšo „serbsku dušu“ wučinja a skruća našu zhromadnosć. Nałožki maja swoje stare jadro, ale pěstujemy je časej přiměrjene, zdźěla z modernymi elementami. Přeco so wjeselimy, hdyž je hosćo z nami dožiwjeja. Zajimawe budu jim wěsće tež naše narodne drasty, kotrež so holcy a žony na swjedźenje hotuja. Je to sobu najwidźomniše wuznaće k serbskosći. W kóždej kónčinje je serbska drasta tróšku hinaša a tež hajenje nałožkow so regionalnje wotchila. Po strukturje rozeznawamy tradicije, kotrež poćahuja so na wosobinske podawki w žiwjenju ludźi a tajke, kotrež wotbłyšćuja wotběhi dźěła na polu po počasach a swjedźenje abo cyrkwinske swjate dny w běhu lěta. Domowina je w nowembrje 2013 z pomocu Serbskeho instituta próstwu wo připóznaće serbskich nałožkow Hornjeje, srjedźneje a Delnjeje Łužicy jako imaterielne kulturne herbstwo němskej komisiji UNESCO zapodała. 2014 je UNESCO próstwje wotpowědowała.
Weitere InformationenTradicionelne a moderne – wuměłske rjemjesło
Debjenje jutrownych jejkow słuša do najstaršich tradicijow mnohich ludow. Tola kóždy lud debi je na swoje wašnje. Naše jejka su wóskowane, bosěrowane abo škrabane a mustry jasnje definowane. Serbske jutrowne jejka su w tu- a wukraju požadane a woblubowany suweněr z Łužicy. Nimo debjenja jutrownych jejkow su Serbja wězo hišće na wjele wjac polach wušikni. Přikłady su šwalčenje narodneje drasty, módroćišć, hornčerjenje, pomolowanje pórclina a škleńcy, twar čołmow, rězbarstwo kaž tež pčołarstwo abo sedłarstwo. Dźeń a wjac kreatiwnych spytaja w zajimawych projektach moderny design z tradicionalnymi elementami zwjazać, wšojedne w kajkim rjemjesle a njewotwisnje wot technologije.
Weitere InformationenRjana Łužica – naše krajiny
Mjeno Łužica wotwodźuje so wot słowa „łuža“ a wopisuje „bahnojte łuki“. Krajina je jara wotměnjata. Tu su přirodoškitne kónčiny, kaž biosferowej rezerwataj Błóta a Hornjołužiska hola, a haty, bahna, pahórkata krajina a Łužiske hory. Turisća lubuja tež Łužisku jězorinu, kotruž je čłowjek z něhdyšich brunicowych jamow stworił. Tak wjelestronska kaž přiroda, tak bohate su tež turistiske poskitki. Jedna móžnosć, sej našu domiznu intensiwnje a woměrje wotkryć, je kolesowanje. Tójšto kolesowarskich šćežkow wjedźe po Łužicy a po puću nańdźeće tón abo tamny poskitk za wobhladanje abo wopytanje. Informujće so nadrobnišo na přikład na tutych stronach.
Weitere InformationenDerje informowani – serbske medije
Wiele serbołużyckich mediów na co dzień towarzyszy mieszkańcom regionu. Są to przede wszystkim emitowane każdego dnia serbołużyckie audycje radiowe lub górnołużycka popołudniówka SERBSKE NOWINY. Comiesięczne programy telewizyjne, przygotowywane przez młodych ludzi audycje radiowe dla młodzieży, czasopisma dla różnych grup i rosnąca liczba mediów cyfrowych uzupełniają zróżnicowaną ofertę informacyjną.
Weitere InformationenModerne serbske wuměłstwo
Naša młoda generacija pyta dźeń a bóle swój moderny přistup ke kulturnemu herbstwu. Hač wo to dźe, serbsku modu za wšědny dźeń wuwiwać, tradicionalne rjemjeslniske techniki do mebloweho designa integrować, elementy narodneje drasty a mustry znowa interpretować – ideje husto překwapjeja a zahorjeja. Runje tak kreatiwni su ći, kotřiž zaběraja so z dalšimi wuměłstwowymi žanrami. Hač horja so za molerstwo abo film, rězbarstwo abo hudźbu, literaturu abo fotografiju – lisćina protagonistow z nowymi idejemi a lóštom na tworjenju je dołha.
Weitere InformationenNaša domizna – serbski sydlenski rum
Serbja, zapadosłowjanski lud, sydla hižo lětstotki we Łužicy, potajkim na wuchodźe Sakskeje a na juhu Braniborskeje. Teritorij, hdźež Serbja dźensa bydla, rěka serbski sydlenski rum. Region je so w zašłych lětstotkach přez asimilaciju, germanizaciju a wudobywanje brunicy wobstajnje pomjeńšował. Wuznaće k serbskemu ludej je po zwjazkowych a krajnych zakonjach swobodne a njesmě so přepruwować. Tak so na přikład z pomocu ludličenja zwěsćić njemóže, kelko Serbow we Łužicy bydli. Byrnjež w gmejnach sydlenkseho ruma wjetšina wobydlerjow zwjetša serbska njebyła, je tam němsko-serbska dwurěčnosć žiwa a regionalna identita sylna. Centrum Hornjeje Łužicy a tak mjenowane srjedźišćo Serbow je město Budyšin, w Delnjej Łužicy je to Choćebuz.
Weitere InformationenNaša rěč
Naš najwjetši pokład je naša rěč, za mnohich je maćeršćina. We Łužicy so dwě spisownej rěči rozeznawatej. Hornjoserbšćinu rěča w Hornjej Łužicy, w Delnjej Łužicy rěči so delnjoserbsce. W Slepjanskej kónčinje rěča slepjansce. Serbšćina słuša do wulkeje swójby zapadosłowjanskich rěčow a je našimaj susodnymaj rěčomaj, pólšćinje a čěšćinje, bliska. Hornjoserbšćina kaž tež delnjoserbšćina stej wohroženej. Delnjoserbšćinu liča samo do chutnje wohroženych rěčow, dokelž so jenož hišće w jara mało swójbach, tež w srjedźnej a młodej generaciji, delnjoserbsce rěči. Dźensa so na někotrych zakładnych šulach a wjacorych dalewjedźacych šulach serbšćina wuwučuje. Tež mnohe projekty a kampanje zaběraja so ze zachowanjom a dalewuwićom našeje maćeršćiny. Dale a wažniša bywa nimo toho digitalizacija serbskeje rěče.
Weitere InformationenPisane serbske drasty
Serbska drasta we Łužicy je přeco hižo wočiwidny wuraz serbskeje identity. Z něhdy jědnaće drastowych regionow wuhladaš žony w serbskej drasće pak jenož hišće w štyrjoch: wokoło Choćebuza, Wojerec a Slepoho kaž tež w katolskej kónčinje mjez Budyšinom a Kamjencom. Zwjetša so žony a holcy narodnu drastu jenož hišće na swjedźenje a wěste zarjadowanja hotuja. Drasta žonow zestaja so powšitkownje ze slědowacych dźělow: spódnja suknja, suknja, fala, košla, kitlk, štałt, kapa, hawba, rubiško a nohajcy. Dźěłanske drasty w ćmowych barbach abo z módroćišćom a zwjetša zhotowjene z rubjaneho płatu, rozeznawachu so regionalnje jenož snadnje. Pola swjedźenskich drastow pak su so w běhu časa wšelake formy wutworili, z pomocu kotrychž zamóžeš jednotliwe drastowe regiony definować. To liči za drastu, kajkaž so wona dźensa hišće hotuje runje tak kaž za drasty w křini. Tak mjenowanu „drastu w křini“ pak so dźensa bohužel hižo nichtó wjac njedrasći.
Weitere InformationenTermin der Ausstellung
15.09. – 31.12.2023
Hier gelangen Sie zum Städtischen Museum im Breslau: https://muzeum.miejskie.wroclaw.pl/exhibition/23935-2/